Leçon 01
Categories:
L’alphabet
Le luxembourgeois utilise lalphabet latin, similaire à celui du français, avec quelques lettres spécifiques : ä, ë, é, è, ö, ü
A
a
a
B
bee
bee
C
tsee
tsee
D
dee
dee
E
ee
ee
F
eff
eff
G
gee
gee
H
ha
ha
I
i
i
J
jott
jott
K
ka
ka
L
ell
ell
M
emm
emm
N
enn
enn
O
o
o
P
pee
pee
Q
ku
ku
R
är
är
S
ess
ess
T
tee
tee
U
u
u
V
fau
fau
W
wee
wee
X
ikks
ikks
Y
igrekk
igrekk
Z
tsett
tsett
Présentation
Exemple
| Je suis | Ech sinn de(n) Marc |
| Ech sinn d’Anna | |
| Je m’appelle | Ech Heesche Marc |
| Ech Heschenn Anna | |
| Mon nom est | Mäin Numm ass Marc |
| Mäin Numm ass Anna |
Exemple
Mäin Familljennumm ass Schmidt, a mäi Virnumm ass OlivierSalutations
| Période | Begréissungen |
|---|---|
| 07:00 - 13:00 | Gudde Moien / Moien |
| 13:00 - 15:00 | Gudde Mëtteg / Schéine Mëtteg |
| 15:00 - 18:00 | Gudden Nomëtteg / Schéinen Nomëtteg |
| 18:00 - 22:00 | Gudden Owend / Schéinen Owend |
| 22:00 - 07:00 | Gutt Nuecht |
| 00:00 - 24:00 | Äddi / Awar / Awuer |
Pour comprendre
Nomëtteg = No (après) Mëtteg (midi)n-Reegel
La règle n-Reegel en luxembourgeois, aussi appelée Eifeler Regel, détermine si le “n” final d’un mot est maintenu ou supprimé. Le “n” reste si le mot suivant commence par:
- N T D Z H
- ou par une voyelle.
La méthode mnémotechnique “U N I T E D Z O H A” aide à se souvenir de ces lettres (D, H, N, T, Z) pour lesquelles le “n” reste en place devant.
Les articles
| Définis (le/la/les) | Indéfinis (un/une) | |
|---|---|---|
| Singulier masculin | de(n) | e(n) |
| Singulier féminin | d’ | eng |
| Singulier neutre | d’ | e(n) |
| Pluriel masculib | d’ | - |
| Pluriel féminin | d’ | - |
| Pluriel neutre | d’ | - |
Article devant les personnes
En luxembourgeois, on met l’article devant les noms et prénoms:
Exemple
- Ech sinn de Jean.
- Ech sinn d’ Anna.
- Ech sinn den Olivier Schmit.
Pronom personnels
| Ech | je |
| Du | tu |
| Hien / Hatt / Si / Et | il / elle / elle (politesse)/ ça |
| mir | nous |
| dir | vous |
| si | ils / elles |
Verbe SEIN (être)
| Ech | sinn |
| Du | bass |
| Hien / Hatt / Et | ass |
| Mir | sinn |
| Dir | sidd |
| Si | sinn |
Exemple
| Ech sinn de(n) Marc | Je suis Marc |
| Et ass kal | Il fait froid, litt. il est froid |
| Ass dat de Lionel? | Est-ce Lionel ? en montrant du doigt |
| Dat ass de Lionel | C’est Lionel |
Les mots interrogatifs / D’Froewierder
| Wie(n)? | Qui? |
| Wéi? | Comment? |
Exemple
| Wie(n) | Wie sidd dir? | Qui êtes-vous? |
| Wie bass du? | Qui es-tu? | |
| Wéi | Wéi heescht dir? | Comment vous appelez-vous? |
| Wéi heeschs du? | Comment t’appelles-tu? | |
| Wéi | Wéi ass Ären Numm? | Quel est votre nom? |
| Wéi ass däin Numm? | Quel es ton nom? |
Verbe heeschen
| ech | heesche(n) |
| du | heeschs |
| Hien / Hatt / Et | heescht |
| mir | heesche(n) |
| dir | heescht |
| si | heesche(n) |